Kitap

13 Kasım 1918, Mustafa Kemal’in Mondros Ateşkes Antlaşmasından iki hafta sonra İstanbul’a geldiği tarih… 16 Mayıs 1919 ise, Bandırma vapuru ile Samsun’a çıkmak üzere İstanbul’dan ayrıldığı tarih… Elinizdeki kitapta, işte bu altı ay içindeki olağanüstü serüven bilinmeyen yönleriyle anlatılmaktadır. Bu altı ay ulusal savaşın planlandığı dönemdir. Dr. Alev Coşkun’un titiz ve usta kaleminden dönemin siyasal gelişmeleri etrafında Mustafa Kemal’in gün be gün temasları… Dönemin siyasal olaylarının-yorumu… İngiliz, Fransız ve İtalyan işgal güçleriyle ilişkiler… Bir yanda işgal güçlerine destek veren azınlıklar, her tarafta cirit atan casuslar, İngiliz işbirlikçileri; öte yanda payitahtın işgal altında olmasından dolayı üzgün, güçsüz ve yorgun Türkler… Bu tabloda kurtuluş için çare arayan Mustafa Kemal ve arkadaşları… 6 Ay’ın inanılmaz olaylarla dolunefes kesen öyküsü. “Mustafa Kemal, neden Harbiye Nâzırı olmak istiyordu?”, “Ordu müfettişi olarak Anadolu’ya geçerken, kendisini geniş yetkilerle donatan kararnameyi kim hazırladı? Padişah mı, yoksa Mustafa Kemal’in kendisi mi?”, “Mustafa Kemal işgalcilerin İstanbul’daki tutuklamalarının neden dışında kaldı?”, […]

15-16 Haziran 1970’te Türkiye’nin toplumsal ve siyasal tarihinde o güne kadar yaşanmış en büyük işçi direnişi gerçekleşti. Bu direnişe işçilerin sendika seçme özgürlüğünü yok eden 274 sayılı Yasa’da yapılmak istenen değişiklikler yol açtı. Yasa zoruyla tek sendika modelini dayatan değişiklik, özel olarak DİSK’i ve DİSK’in temsil ettiği sendikal anlayışı tasfiye etmeyi amaçlıyordu. Yapılmak istenen değişikliğe itiraz eden işçiler, DİSK’in kararıyla İstanbul ve Kocaeli’ndeki işyerlerinde üretimi durdurarak eyleme geçti; fabrikalardan sokaklara ve meydanlara aktılar. İş durduran ve sokakları doldurduran işçiler, büyük gösterilerle sendika seçme özgürlüklerine sahip çıktılar. Güvenlik güçlerinin engelleme çabalarının neden olduğu çatışmalarda üçü işçi, biri toplum polisi, biri de esnaf olmak üzere beş kişi yaşamını yitirdi. İşçilerin eylemlerini “isyan” olarak nitelendiren Süleyman Demirel Hükümeti, İstanbul ve Kocaeli’nde sıkıyönetim ilan etti. 15-16 Haziran, iki günlük bir işçi direnişi olarak gerçekleşip bitmedi; sonuçları itibariyle devleti, sendikaları, siyasi partileri ve sermayeyi derinden etkileyen bir olgu oldu. Bu çalışma, Türkiye’nin toplumsal ve siyasal […]

Fransız Devrimi’nin 300. yıldönümünde yayımlanan bu eserinde Pierre Bourdieu, hem bilgi sosyolojisinin hem de iktidar sosyolojisinin en önemli dallarından biri olarak gördüğü eğitim sosyolojisi bakımından ülkenin en seçkin eğitim kurumları olan Büyük Okullar’ın öğrenci kitlelerini, uzun süreye yayılmış araştırmalarla kapsamlı şekilde inceleyerek Fransa’nın iktidar alanını; özellikle de iktidar mevkilerinde yer tutmada, eğitimin, yani akademik sermayenin aldığı rolü çözümlüyor. Doğuştan, yani aileden gelen nitelikler ile sonradan, liyakatle edinilenleri birleştirmeyi başarması sayesinde, demokratik idealin etkisi altındaki toplumlarda sosyal ayrıcalıkların kalıcılaşmasına gerekçe sağlamaya birebir olan kültürel sermayenin rolünü gözler önüne seriyor. “Okul”u, kitabın ortaya çıkardığı sosyal kullanımlarının hakikatiyle, yani hem tahakkümün hem de tahakkümün meşrulaştırılmasının dayanaklarından biri olarak kavramak için, “özgürleştiren okul” efsanesine veda etmek gerektiği sonucuna varan Bourdieu söyle diyor: “‘Özgürleştiren okul’ efsanesi, aynen soyluluk inancı gibi, doğuştan getirilenler ve doğa etrafında şekillenmekteydi. Ancak bu ikisi tanrı vergisi yetenek ve kişisel liyakat ideolojisi görünümlerinde yeniden tasarlanmıştı. Bu efsane, akademik kurumun en derinlerine; […]

Lenin: Dünya Devriminin Önderi, modern tarihin Karl Marx’tan sonra ikinci büyük devrimci düşünürü ve eylem adamı olan Vladimir İlyiç Lenin’in ölümünün 100. yılı vesilesiyle, onun insanlığa sunduğu, bütünüyle ihmal ve inkâr edilmiş, hatta fark edilmemiş, tanınmamış, anlaşılmamış dünya vizyonunu 21. yüzyıl gençliğinin önüne getirmek amacıyla yazıldı. Yazara göre Lenin dünya devrimidir. Lenin sadece sınıf sömürüsüne son vermek değildir; ezilen ulusların ve dinî grupların kurtuluşudur. Lenin, kadınların özgürleşmesidir. Lenin bize dünya devriminin bütün araçlarını vermiştir: devrimci parti, dünya devrimi programı, burjuvazinin savaşları karşısında sömürülen ve ezilenlerin lehine politikalar, dünya devrimi için dünya partisi (Enternasyonal), başta uluslar olmak üzere, ezilen bütün sosyal grupların kurtuluşu için yöntem ve politikalar, dünya sosyalist federasyonuna ulaşmak için yürünecek yolun haritası. Lenin, geçmiş değildir. Gelecektir. Ya insanlık dünya devrimi programını gerçekleştiremeyecek ve kapitalizmin barbarlığına teslim olacaktır. Ya da bu savaşı kazanmak için Lenin’i yeniden önderi yapacaktır. Lenin öleli 100 yıl oluyor ama mirası yüzyıllar boyunca yaşayacaktır.

Türkiye’nin toplantı ve gösteri yürüyüşleri tarihi açısından 1 Mayısların özel bir önemi vardır. Özellikle 1 Mayıs 1977, 1989 ve 1996’da yaşananlar Türkiye’nin toplumsal belleğinde yer etmiş, katılımcılarında olduğu kadar izleyicilerinde de derin izler bırakmıştır. 1 MAYISLAR Bu çalışma, modern Türkiye tarihinde yönetimlerin 1 Mayıslara ilişkin tutumlarını, farklı dönemlerde 1 Mayısların, hükümetler, idare amirleri ve emniyet yetkilileri tarafından tanımlanma, anlamlandırılma, düşünülme ve idare edilme; kısaca sorunsallaştırılma biçimlerine odaklanarak araştırmaktadır. Çalışmanın temel iddiası; Türkiye’de 1 Mayıslar örneğinde, devlete/hükümete yönelik protesto niteliği taşıyan toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yönetiminde geçerli olan baskın söylem ve pratikler rejiminin, bir insan hakkı olan toplanma özgürlüğünü korumayı ve güçlendirmeyi esas alan özgürlük siyasetine değil, devlet/hükümet otoritesini korumayı ve güçlendirmeyi esas alan egemenlik siyasetine dayandığıdır. HAK İHLALLERİ 1 Mayısların yönetiminde geçerli olan baskın siyasal rasyonalitenin, devlet aklını hâkim kılmaya çalışan; temel hak ve özgürlüklerin değil, düzen ve otoritenin korunmasına öncelik veren egemenlik rasyonalitesi olması her yıl yeni hak ihlallerinin […]

19. yüzyıl geride kalır, dünya devrimlerle çalkalanır, imparatorluklar yıkılır ve cumhuriyetler kurulurken Türkiye de bu tarihsel salınım içinde kendi yolunu arıyordu. Marx’ın tabiriyle ‘katı olan her şeyin buharlaştığı’, yeni olanın temsilcilerinin eskinin kabuğundan tazelenmiş bir özgüven ve cüretle gözlerini ufka diktiği bu çağda, mazisi yüz yıllara varan Osmanlı İmparatorluğu içeride iki uğraklı burjuva devriminin ve bir cihan harbinin alevleri içinde kül olmuştu. Tarihe karışan İmparatorluğun şimdi’ye sıçrattığı kıvılcımlardan ise bir Cumhuriyet doğdu. Padişahın tebaasından Cumhuriyetin yurttaşına, Doğu-İslam âleminin medeniyetinden kapitalist-Batı dünyasının uygarlığına “geçiş”in coşkularına, atılımlarına ve süratine matemler, duraksamalar ve yavaşlamalar eşlik etti. Farklı yönsemeler ve zamansallıklarla süregiden, varış yeri ancak ve sadece sınıf mücadeleleri tarafından tayin edilebilecek olan 100 yıllık bir yolculuk olarak sürüyor Cumhuriyet. Cumhuriyet, yolculuğun bazı uğraklarında Nâzım Hikmet’in dizelerindeki gibi: şöyle ferah, şöyle yiğitçe koşarken / kapana tutulmuş gibi oluyor insanın ayağı.” Bazı uğraklarında ise Hobbes’un Leviathan’ı gibi. Bazı uğraklarında derinliklerinden yükselen dalgalarla bir “sosyal cumhuriyet”e […]

“II. Meşrutiyet, cumhuriyetimizin siyaset laboratuvarıdır” demişti Tarık Zafer Tunaya. Cumhuriyeti anlamak için önce 19081918 dönemine bakmak gerekiyor. Bu çerçevede, Jön Türkler kimlerdi, neler yaptılar? İttihatçılar kimlerdi, neleri başarıp neleri başaramadılar?   Bu kitapta, Jön Türkler ile İttihat ve Terakki konusunda aradığınız temel bilgileri ve birçok sorunun yanıtını bulacaksınız.   Kitabı satın almak için tıklayın

Anadolu türküleri yaygın bir biçimde icra edilip dinlenmesine ve çeşitli bağlamlarda akademik çalışmaların konusu olmasına rağmen herkesin diline pelesenk olmuş türkü sözlerinin bile anlam katmanları hakkında yeterli sayıda çalışma bulunmamaktadır. Bu kitapta, 2004 yılından bu yana Açık Radyo’da Dilden Dile Titreşimler isimli halk müziği programını hazırlayıp sunan Ahmet Emre Dağtaşoğlu tarafından yaygın olarak bilinenlerin yanı sıra pek bilinmeyen türkü sözleri de ele alınıp incelenmekte, kültürel bağlamlar göz önünde bulundurularak bu sözlerin içerdiği semboller ve örüntüler teorik bir çerçevede yorumlanmaktadır. İlk anda fark edilemeyen anlam katmanlarının nasıl ortaya konabileceği örnekler üzerinden incelenerek türkü sözlerini anlamlandırma konusunda okura bir yordam önerilmektedir. Bunların yanı sıra geleneksel kültür ortamında serpilip hayat bulan türkülerin hızla değişen ve eskiye nazaran çok farklı bir yapı arz eden günümüz şartlarında nasıl hâlâ revaçta olabildiği sorusu Anadolu’nun sosyo-kültürel yapısının bazı özellikleri de dikkate alınarak cevaplanmaktadır.   Kitabı satın almak için tıklayın

Alaeddin Şenel’in önemli eseri Kemirgenlerden Sömürgenlere İnsanlık Tarihi kitabı İmge Yayınevi’nde yeniden basıldı. Sosyal bilimlerde Türkçe eserler arasında çok önemli bir yeri dolduran Alaeddin Şenel’in İnsanlık Tarihi kitabı bu kez 3 ciltte yeniden basıldı. Nisan ayı itibariyle raflarda yerini alan kitap alanında hala çok önemli bir işlev görüyor. Kitap tanımı: Bu yapıtta anlatılan insanlığın öyküsü ulusçu, dinci, batıcı tarihlerdekinden farklıdır.İnsanlığın tarihi, UNESCO’nun çok ciltli History of Humanity (İnsanlık Tarihi, İmgeKitabevi Yayınları) yayını doğrultusunda, “insan odaklı” bir bakış açısıyla, tek cilttekotarılmaya çalışılmaktadır.Bu yolda, maddenin “biyokimyasal evrimi” ile başlanıp, genel olarak canlıların “organikevrimi” evresine geçilmektedir. Özel olarak insanın organik evrimi ise uzak hayvananaataları olan “prosimiyen kemirgen” noktasından uzak insan anaataları sayılan, araçkullanan “insanımsı=hominoid” cinslerine dek izlenmektedir.İnsanlığın “kültürel evrim” evresi, “eşitlikçi-kararlı denge yasası” uyarınca görecedurağan yapılı “ilkel topluluk” ile giderek daha büyük bir artının üretilip aktarıldığıeşitsizlikçi, dinamik “uygar toplum” dönemlerine bölünerek incelenmektedir.Uygar topluma geçişte göçebe çoban-yerleşik çiftçi topluluklar arası savaşçı ve barışçıalışveriş ilişkilerinin […]

  Kemalizm meselesini önemsiyoruz. Türk modernleşmesinin en radikal dönemini anlamadan Türk Solunu anlamaya girişmenin beyhude olduğunu düşünüyoruz. Bununla birlikte Türkiye’de sosyalizm, Dünya’da sosyalizm başlıklarına dair de giriş düzeyinde kitap listeleri yapacağımızı haber veriyoruz. Bu liste meseleye giriş seviyesinde ilgi duyanlar için bir ‘kapı’ olacaktır. Elbette her liste eksik ve özneldir. Her okuyucu kendi yolunu ilgi alanları ve okuduğu kitaplardaki dipnotlar vasıtasıyla bulacaktır, her yol kişiseldir. Bu arada Doğan Avcıoğlu, Tunaya ya da Zafer Toprak’ın, Yalçın Küçük’ün ve nicesinin kitabını listeye almadık çünkü başka listelere yazacağız, not olarak kalsın. Belki biraz daha eleştirel bir okuma listesi daha yapmalıyız ama önce bir temel gerekli diye düşünüyoruz. Herkese iyi okumalar dileriz. Not: Listeyi Emirhan Akman hazırladı.